کار هنرى در زمینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى دفاع مقدس را مغتنم بشمرید

اشاره: دیدار هنرمندان عرصه دفاع مقدس با رهبر معظم انقلاب، در تاریخ 24/6/1388، از نگاه بنده حواشی و رموز جالبی داشت. در ابتدا برای اینکه از متن بازنمانیم، در این یادداشت فرازهایی از رهنمودهای معظم له روایت می‌شود و اگر عمری بود و توفیقی، چند نکته در خصوص این دیدار قلمی خواهد شد.

کار هنرى در زمینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى دفاع مقدس یکى از برترین کارهاى هنرى است. آن کسانى که در این رشته کار کردند، در این صراط حضور داشتند، آن را پیش ببرند و این رشته را مغتنم بشمرند.

*

تا حالا هم ما در زمینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى ادبیات دفاع مقدس، هم هنر دفاع مقدس پیشرفت داشتیم؛ بنده هم دارم صحنه را مى‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بینم. اینى که ما بگوئیم ما عقب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رفت داشتیم، عقب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گرد داشتیم، ریزشمان بیشتر از رویش بوده، نه، اینها را من قبول ندارم؛ ما پیشرفت داشتیم، تکامل داشتیم؛ ممکن است آنچه که بوده، از انتظار ما کمتر بوده؛ این خوب است. اینکه ما انتظار بیشترى داشته باشیم از آنچه که اتفاق افتاده، از واقعیت راضى نباشیم و به واقعیتها قانع نباشیم، این خیلى چیز خوبى است، لیکن اینکه تصور کنیم این همه تلاش که شده در طول این سالها، پا زدیم و جلو نرفتیم، این درست نیست. نخیر، درست پیش رفتیم، جلو رفتیم، کار انجام گرفته؛ در بخشهاى مختلف همین جور است.

*

 هشت سال دفاع مقدس ما صرفاً یک امتداد زمانى و فقط یک برهه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى زمانى نیست؛ گنجینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى عظیمى است که تا مدتهاى طولانى ملت ما میتواند از آن استفاده کند، آن را استخراج کند و مصرف کند و سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذارى کند. حادثه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى عظیم این هشت سال، مجموعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اى است از صفات والا، فرهنگهاى پسندیده و برگزیده و ممتاز، عقاید و معارف والائى که ملت ما در طول تاریخ ارث برده یا استعدادش را در خودش حفظ کرده بوده، که با انقلاب اسلامى این استعدادها بروز کرد. یک گنجینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اى از همه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى اینهاست. شما که دفاع مقدس را روایت میکنید، بخصوص آنهائى که روایت هنرى میکنند، در واقع آئینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اى هستید در مقابل یک مظهر جمال و جلال، که او را منعکس میکنید. آنچه که در دوران آن هشت سال از بروز خصلتهاى والا و پسندیده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى انسانى، از شجاعت، از ایثار، از اخلاص، از صدق و صفا، از بروز تدبیرهائى که از یک جوان چنین تدابیرى انتظار نمیرفت - این برجستگیهائى که در دوره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى هشت سال دفاع مقدس به وجود آمد - اتفاق افتاد، با هزینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاى زیادى هم همراه بود. چقدر جان عزیز فدا شد، چقدر ثروت مال و ثروت وقت مصرف شد. شما امروز آنها را در واقع با کار هنرى خودتان بازآفرینى میکنید. همان تأثیراتى را که آن حادثه میتوانست در یک نسل، در یک جامعه باقى بگذارد، شما با این نوشته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى خودتان، با این فیلم خودتان، با این کار هنرى خودتان که بازآفرینى آن حادثه است، در مخاطب خودتان ایجاد میکنید. این خیلى کار بزرگى است، خیلى کار مهمى است؛ شما براى آن تابلوى پرشکوه و پر از ریزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کارى و ظرافت و زیبائى آئینه میشوید. خود این کار فرهنگى و کار هنرى شما که روایت آن جهاد مقدس هست، جهاد است.

*

این میدان یک میدان بسیار وسیعى است و واقعاً هنوز بسیارى از بخشهاى آن کشف نشده است. نه اینکه انسان یا ذهنها نتواند آن را به دست بیاورد و بفهمد و بشناسد، نه، منعکس نشده. نباید تصور کرد که مضامین دفاع مقدس، مضامین تکرارى است. خیلى از مفاهیم و مضامین در مجموعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى این تلاش هشت ساله وجود داشته که هنوز درباره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى آنها کار نشده، فکر نشده.

*

این هشت سال، مظهرى از برترین صفاتى است که یک جامعه میتواند به آنها ببالد و از جوانان خودش انتظار داشته باشد. یعنى دفاع مقدس مظهر حماسه است، مظهر معنویت و دیندارى است، مظهر آرمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خواهى است، مظهر ایثار و از خودگذشتگى است، مظهر ایستادگى و پایدارى و مقاومت است، مظهر تدبیر و حکمت است.

*

جنگ، کار پیچیده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اى است. مدیریت جنگ و فرماندهى جنگ، کار بسیار سنگین و پیچیده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اى است. این کار را جوانهاى نورس ما در بسیارى از بخشها انجام میدادند. این تدبیر، این حکمت، چیز بسیار شگفت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آورى است؛ مظهر شکوفائى استعدادها و ظرفیتهاست. چقدر جوانهاى کم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سال رفتند در جبهه و توانستند در آنجا کارهاى بزرگ از خودشان نشان بدهند. بعضى شهید شدند، بعضى هم جزو سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاى انقلاب بودند، بعدها کشور از اینها استفاده کرد.

*

اینکه تصور بشود که هنر دفاع مقدس در جامعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى ما مخاطب ندارد، طالب ندارد، این هم خطاى بزرگى است، از اشتباهات فاحش است؛ اگر کسى این را خیال کند. تحقیقاً پرمشترى‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترین آثار هنرى بعد از انقلاب در زمینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاى مختلف، آن آثار هنرى است که مربوط به دفاع مقدس بود؛ چه در زمینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى فیلم و سینما، چه در زمینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى کتاب، خاطره، داستان. همین چند تا کتابى که در واقع تیراژهایشان بى‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سابقه است - در کشور ما چنین تیراژهائى وجود نداشته که در ظرف دو سال، صد بار کتابى چاپ بشود. اینکه به من گزارش دادند، کتابى است در باب دفاع مقدس، همین کتاب «خاکهاى نرم کوشک» یا کتاب «دا» که در کمتر از دو سال، شنیدم بیش از هفتاد بار به چاپ رسیده! ما هیچگونه کتابى از کتابهاى گوناگون را با این تیراژها نداریم - مخصوص کتابهاى مربوط به دفاع مقدس است.

*

یکى از نقصهاى کار ما هم البته این است که ما آثارمان امکان انعکاس بین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌المللى، کمتر پیدا کرد. البته دلائلى دارد؛ این جشنواره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاى بین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌المللى، کارهائى را که حقیقتاً راوى خوب و درستى از دفاع مقدس یا از انقلاب یا از ارزشهاى نظام جمهورى اسلامى باشد، مطلقاً به خود راه نمیدهند و دوست ندارند؛ مگر وقتى مجبور باشند یک چیزى را در مجموعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى کار خودشان راه بدهند. سیاست جشنواره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاى بین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌المللى، سیاست برخلاف و برعکس این است؛ اما بالاخره مستمع به این جشنواره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها اختصاص ندارد و میتوان مستمعینى، طالبانى، خوانندگانى براى کتابها، بینندگانى براى فیلمهاى دفاع مقدس پیدا کرد؛ در صورتى که براى کار و اثر ترجمه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى درست و خوبى انجام بگیرد که به نظر من یکى از عرصه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاى کار این است.

*

امیدواریم که خداوند متعال به شماها توفیق بدهد، بتوانید در این زمینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى کار دفاع مقدس هر چه تلاش ممکن است، انجام بدهید. هم مسئولین تلاش کنند، هم هنرمندان تلاش کنند.

•           متن کامل بیانات مقام معظم ولایت [+]